2010 - vingtième édition

​

La Sant- Laurenç

 

Vint annadas de la passejada

(10 d’agost 6 oras 43 levar del solelh a la capelona sòm de la Vièlha Mòrta 927 mètres)

 

​

La nuèch es negra, escura. Un vent fresquet jòga amb las nivóls barrutlairas. La freula telaranha s’estripa sens relambi e sens relambi se torna petaçar. Mudas, d’ombras fugidissas espelisson dels bartasses, crentosas, s’espinchan se reconeisson e se saludan. Sèm al Desèrt, los dragons del Rei, los dragons crudèls velhan mas es mai fòrta la fé que buta los camisards per escotar la paraula, per pregar dins l’amassada enebida.

La nuèch es tebesa. Ailai dins la plana s’enairan de nivoletas de fum. Alès ? Salindres ? Dins l’escur, las bombas son tombadas, òrbas, cremantas, maselairas. Son prèstes de se batre los joves guidats per d’ainats mai agarits. An causit lo maquís per que pòrtan dins son èime una desirança de dignitat e una volontat de libertat.

La nuèch es serena. Sus la branca d’un vièlh castanhièr un duganèl abans de s’anar dormir manda son darrièr : « O ! O ! » e lo resson redola de comba en comba, se confla e se desconfla per s’anar negar dins l’aiga rara del valat. La vièlha es cansada, desesperada escampa la lausa que la cacha e, amassant sas darrièras fòrças, escala la montanha. Darrièr la montanha cerca la libertat mas de la montanha l’intolerància li ne farà son tombèu.

La nuèch n’es a son darrièr badalh, l’alba clareja. Las esquilas, sonalhas e dralhaus musiquejan long de la        dralha milenària. D’arrucadors, de triadors, de pausadors, lo long abelhièr sacrificant al rite etèrne s’arruca, se tria, se pausa e se ganha las pradas vèrdas de Lausèra.

La nuèch  de luna plena blanqueja lo camin. De pichòts grops, òmes, femnas, enfants escalan cap al cimèl, cap a la capèla crestiana, roïna empeutada sus las roïnas del temple pagan. De còps s’ausisson de pèiras que redolan, de brancas que s’espetan. Destorbada, destimborlada, una familha de singlars s’enfugís dins una corsa descabestrada e espauruganta.

La nuèch crida seba, a la clartat nòva, lo monde acostumats del rendètz-vos annadièr o novèls venguts, se coneisson, se presentan, se saludan. D’un còp lo silenci se fa pesuc, virats cap a l’asuèlh las gents tenon son alen e coma lo faguèron de milions d’annadas abans eles sos avis de la preïstòria, contemplan tant esbaudits, tan pivelats lo prodigi a l’encòp tan rare e tan comun. Pauc a cha pauc sens que cap de posqueta venga jamai destrantalhar una mecanica onchada d’òli eternal, lo disc sagrat s’escapa rogejant de la montanha luenchenca e entemena un jorn novèl. Pas aisit de desseparar pagan e crestian e malgrat la Cevenòla que retronís de còps de la pichòta amassada, son de còr amb eles los antics adoradors de la natura e los fidèls de dieus de totas menas.

En vint annadas de Sant-Laurenç es aquí una pichòta part d’aquela aventura fòra comun. En doas decenias, la qualitat intelectuala dels intervenents, la varietat dels testimoniatges, las diferentas evocacions : lo Desèrt, lo Maquís, l’estiva, las legendas mas tanben un fum d’autres subjèctes coma l’agricultura, la botanica, lo castanhièr, la geologia, la toponimia, d’istòrias, d’anecdòtas ne faguèron un eveniment d’excepcion.

En vint annadas la montanha cevenòla a portat sus son esquina e dins sos flancs, tot çò que fa tant del local coma de l’universal, nòstra vida, nòstra dignitat e nòstra condicion d’umans liures.

De segur, lo temps al ritme de l’astre secular cada jorn renaissent a fach son òbra e mantuns aclapats per la malautiá e lo pes dels ans an degut renonciar, d’autres an quitat per totjorn la dralha mas per parodiar Brassens, dirai que sas pesadas demoraràn a jamai marcadas dins l’arena chistrosa de nòstras caminadas.

Alara per ieu es mestièr de dire que tota aquela epopèa de vint annadas la devèm mai que mai a un òme qu’a tant fach e que l’esperam contunharà de temps e de temps de far per la Cevèna e per l’escambi dels sabers, sòrga de libertat, de dignitat e d’amistat. Mercés Pèire.

Jòrdi PELADAN

 

Legit lo 10 d’agost de 2010 A las Airas (48) en l’onor de Pèire Albert CLEMENT